De nieuwe opleiding Built Environment komt voort uit behoeften van het werkveld. Bedrijven zoeken werknemers die in teamverband complexe vraagstukken aankunnen. ‘Wij leren onze studenten om met genoeg kennis en kunde over grenzen heen te kijken,’ legt opleidingsmanager Yvonne Luiken uit. Daarmee sluit de opleiding aan bij de gewenste aanpak van de stedelijke leefomgeving in onze regio.

Ingenieurs van de toekomst

Uit het adviesrapport HBO Techniek in Bedrijf (2013) bleek dat een vernieuwing van de vijf bestaande hbo-opleidingen voor de gebouwde omgeving nodig was. Er was behoefte aan jonge professionals met een breder profiel, die geleerd hadden om over de scheidslijnen tussen de diverse disciplines heen te kijken. Verstedelijking vraagt namelijk om een integrale aanpak van bouwopgaven. ‘In de stedelijke context komt alles samen.’ In een stad als Utrecht, die volgens bestaande prognoses zal groeien naar 455.000 inwoners in het jaar 2040, zijn thema’s als duurzaamheid, mobiliteit en luchtkwaliteit onderdeel van de ontwikkeling van een ‘gezonde stedelijke samenleving.’ Built Environment leidt daarom studenten op die breed inzetbaar zijn als stadsingenieurs. ‘Wij hebben gekeken wat de ingenieur van de toekomst nodig heeft.’ Dit jaar studeert de eerste lichting af.

Nieuwe afstudeerrichtingen

Voor de opleiding betekende dat wel dat er stevige keuzes gemaakt moesten worden. ‘We hebben veel gesprekken gevoerd met het beroepenveld om tot de juiste invulling te komen,’ zegt Yvonne Luiken. De zes oorspronkelijke opleidingen – van bouwkunde tot milieukunde en civiele techniek– werden omgevormd tot één nieuwe opleiding. ‘Dus geen nieuw jasje waar we de oude opleidingen in onder konden brengen. We zijn mee veranderd met de maatschappij.’ De nieuwe afstudeerrichtingen zijn een afspiegeling van de moderne stedelijke ontwikkeling, met onder andere ‘circulaire stad’, ‘mobiliteit en infra’ en ‘smart city data.’

Onderwijsinnovaties

Voor vernieuwing van de opleiding zijn twee opvallende innovaties doorgevoerd. In de eerste plaats besloten betrokkenen om het systeem van toetsing aan te passen. ‘We doen weinig echte kennistoetsen meer, maar laten de studenten vooral producten leveren.’ In de eerste anderhalf jaar wordt nog wel meer analytisch getoetst in specifieke onderwerp-gerichte cursussen, vanaf de stage in het 2e jaar verandert dat. ‘Vanaf de specialisatie in het derde jaar gaan we holistisch toetsen.’ Andere belangrijke innovatie: de nadruk op leerteamleren. De hbo-competenties samenwerken en adviseren staan centraal. ‘Het onderwijs is volledig georganiseerd in leerteams,’ zegt Yvonne Luiken. Student Ruben Verbaarschott, die als 4e jaars stage loopt bij Ingenieursadviesbureau Sweco, is blij dat hij nu met het geleerde aan de slag kan en herkent de invloed van leerteamleren. ‘De opleiding besteedt veel aandacht aan professionele ontwikkeling en de analyse van samenwerking. Daar wordt veel tijd aan besteed. Daardoor ben ik als persoon in de afgelopen drie jaar echt gegroeid.’

Creatieve ideeën

Collega-student Nordin Oudshoorn heeft het ‘als heel positief ervaren’ dat ze al in het tweede jaar stage gingen lopen. Door het half jaar praktijk leerde hij snel om zich zelfstandig te ontwikkelen. ‘We werden losgelaten en dat werkte voor mij heel goed.’ In zijn laatste jaar loopt Nordin stage bij Merosch BV (‘vormgeven aan duurzaamheid’) voor zijn specialisatie circulaire economie. Hij ontwikkelt een tool die zijn collega’s bij Merosch kunnen gebruiken voor adviezen over circulaire gebouwinstallaties. ‘Bij het afstuderen helpt de breedte van de opleiding zeker,’ meldt Ruben Verbaarschott. Bij zijn afstudeeropdracht naar containerwoningen komen allerlei aspecten aan bod: van planologie tot sociaal en juridisch. ‘Met die opdracht kan hij de verbindende schakel zijn tussen de afdelingen civiele techniek en gebiedsadvies,’ zegt Daan Cornelisse, zijn begeleider bij Sweco. Het idee van de containerwoningen is volgens hem interessant voor gesprekken met gemeenten en ontwikkelaars. Met dat soort creatieve ideeën sluit de nieuwe opleiding Built Environment goed aan bij de behoeften van een ingenieursadviesbureau.

Intensieve samenwerking

‘Dat is goed om te horen,’ zegt Yvonne Luiken. ‘Samenwerking met bedrijven loopt als een rode draad door de opleiding.’ Gemeenten, bouwbedrijven en adviesbureaus praten voortdurend mee over vorm en inhoud van het curriculum. Naast de Adviesraad, die vier keer per jaar bijeenkomt, overleggen organisaties als Gemeente Utrecht, BAM, Movares en bijvoorbeeld de Fietsersbond in specialisatiecommissies met de opleiding over de te volgen koers. Het resultaat van de intensieve samenwerking met het bedrijfsleven mag er zijn. Bij de audit eind 2018 bleek dat de opleiding haar zaken goed op orde heeft. ‘4 x een goed, plus eindoordeel goed, is een redelijk unieke prestatie,’ stelt adviseur kwaliteitszorg Jos Theunissen, die vanuit team kwaliteitszorg van OO&S bij de opleiding betrokken was . Terecht dat de opleidingsmanager daar trots op is. Zeker de visie op de ‘stadsingenieur’ en de uitwerking hiervan in het onderwijsprogramma zijn door de opleiding goed voor het voetlicht gebracht.Op 9 juli studeren naar verwachting de eerste 30 studenten af aan de opleiding Built Environment.

Tekst: Hans Zijlstra
Dit verhaal is gepubliceerd op huontwikkelt